Ból stawów niekoniecznie musi wskazywać na chwilowy dyskomfort. Wiele problemów związanych z narządem ruchu może okazać się mniej lub bardziej zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi. Czy stosowanie leków przeciwzapalnych jest pomocne dla pacjentów? Które preparaty warto zastosować?
Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?
To jedno z najczęściej występujących schorzeń narządu ruchu, które może dotyczyć praktycznie każdego połączenia stawowego. Choroba zwyrodnieniowa stanowi wypadkową działania czynników mechanicznych i biologicznych, które powodują destabilizacje fizjologicznych procesów syntezy i degradacji chrząstek stawowych oraz podchrzęstnej warstwy kości. Chrząstki ulegają patologicznym zmianom o charakterze rozmiękania i zwłóknień, a w ich obrębie powstają owrzodzenia i ubytki. Z kolei warstwa podchrzęstna zostaje pokryta wyroślami w formie torbieli i osteofitów. Proces zmian zwyrodnieniowych nie powoduje zmian układowych – wszystkie symptomy są ograniczone do narządu ruchu i połączeń stawowych:
- dolegliwości bólowe stawów o charakterze uciskowym
- ograniczenie ruchomości stawowej
- obrzęki i wysięki z aktywnym stanem zapalnym
- krepitacje – trzeszczenie w obrębie stawu podczas wykonywanego ruchu, co wynika z przesadnej kompresji między strukturami wewnątrz połączenia
Leczenie farmakologiczne choroby zwyrodnieniowej stawów
Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych wobec zmian zwyrodnieniowych jest w pełni uzasadnione. Preparaty typu NLPZ oddziałują na zahamowanie aktywności cyklooksygenazy COX-1 i COX-2, które wyzwalają mediatory stanu zapalnego zwane prostacyklinami i prostaglandynami. Ograniczona aktywność tych enzymów sprawia, że organizm blokuje wyzwalanie czynników zaostrzających zmiany zapalne. To z kolei skutkuje łagodzeniem intensywności występujących dolegliwości m.in. neutralizując ból, czy ograniczając rozrost występującego obrzęku.
Jakie leki przeciwzapalne stosować w chorobie zwyrodnieniowej?
Na aktualnym rynku farmaceutycznym istnieje kilka grup niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które mogą być wykorzystane w trakcie osteoartrozy.
Klasyczne NLPZ
Diklofenak, ibuprofen, naproksen, ketoprofen, indometacyna, piroksykam – to najczęściej wykorzystywane niesteroidowe leki przeciwzapalne, które mogą zostać wykorzystane do przeciwdziałania objawom choroby zwyrodnieniowej. Niestety z uwagi na ich wysoką aktywność na COX-1 niosą za sobą spore ryzyko występowania objawów niepożądanych przy długotrwałym stosowaniu. Zdaniem specjalistów klasyczne NLPZ w formie tabletek i kapsułek należy stosować maksymalnie przez 14 dni. Znacznie lepszą opcją jest ich użycie do leczenia miejscowego np. w postaci aerozolu, maści lub żelu.
Izomery NLPZ – selektywne i wybiórcze względem COX-2
W przypadku silnych dolegliwości bólowych i bardziej zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych niezbędne jest wykorzystanie leków przeciwzapalne, które będą bardziej skoncentrowane na hamowaniu aktywności COX-2. Dlaczego? Cyklooksygenaza-2 jest bezpośrednio powiązana z procesem chorobowym i zmianami zapalnymi – wówczas leki są mocniej skoncentrowane na przeciwdziałaniu schorzeniu. Ponadto tego typu leki przeciwzapalne nie wiążą się z aż tak dużym ryzykiem hepato- i nefrotoksyczności. Przykładami tego typu leków są m.in. nimesulid, meloksykam, nabumeton, celekoksyb i etorykoksyb. Te preparaty są dostępne wyłącznie na receptę.
Osteoartroza oporna na NLPZ – co wtedy?
Gdy leki przeciwzapalne okazują się zawodne, to wówczas można zdecydować się na sięgnięcie po słabe środki opioidowe np. nefopam lub tramadol. Sprawdza się nie tylko w przypadku choroby. Ta grupa opioidów może zostać wykorzystana także w łagodzeniu bólu pooperacyjnego, który może występować po interwencjach chirurgicznych związanych ze schorzeniem. Leki z tej kategorii są przepisywane na receptę.
Bibliografia:
- https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/farmakologiczne-leczenie-bolu-w-chorobie-zwyrodnieniowej-stawow
- https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/niesteroidowe-leki-przeciwzapalne-do-stosowania-powierzchniowego-w-leczeniu-choroby-zwyrodnieniowej-stawow-skutecznosc-i-bezpieczenstwo-etofenamatu
