Ryzyko działań niepożądanych jest nieodzowną częścią farmakoterapii. Oprócz tego warto wiedzieć, że stosowanie leków może mieć wpływ na wyniki badań diagnostycznych. Czy przed badaniami laboratoryjnymi należy odstawić niesteroidowe leki przeciwzapalne? Czy NLPZ mogą fałszować rezultaty badań?
Dlaczego leki wpływają na wyniki badań?
Najłatwiej zrozumieć to z definicji leku, która mówi, że jest to substancja modyfikująca procesy fizjologiczne w taki sposób, że hamuje przyczyny lub objawy choroby, lub zapobiega jej rozwojowi. Kluczową rolę odgrywa tu wspomniana modyfikacja procesów fizjologicznych. Leki podobnie jak chorobotwórcze patogeny prowadzą do zaburzenia homeostazy, co może rzutować m.in. na zmianie stężenia glukozy we krwi, poziomie lipidów czy wartości sodu.
Laboratoryjna analiza próbki krwi żylnej pozwala na ocenę określonych wskaźników diagnostycznych. Wartość poszczególnych parametrów umożliwia specjalistom oszacowanie stanu zdrowia chorego. W ten sposób pojawia się szansa na postawienie trafnego rozpoznania, różnicowanie z innymi jednostkami chorobowymi oraz dobrać odpowiednie leczenie. Stosowanie leków nie tylko zafałszuje wyniki, ale i może maskować problemy ze zdrowiem np. występujące niedobory lub infekcje. Dlatego też jednym z głównych wymogów przed przystąpieniem do badań jest względnie dobry stan zdrowia.
Jak leki przeciwzapalne zmieniają wyniki badań krwi?
Stosowanie leków na receptę jest niejako potwierdzeniem choroby i dopiero po zakończonej farmakoterapii zalecane jest powtórne wykonanie badań. Przeważnie ma to na celu ocenę skuteczności przeprowadzonego leczenia farmakologicznego. Jednak nie można zapominać, że udanie się na badania tuż po zakończonym leczeniu mija się z celem. Organizm potrzebuje nieco czasu, aby odzyskać równowagę.
Niemniej jednak nie można zapominać, że wiele osób sięga po leki o działaniu doraźnym np. niesteroidowe leki przeciwzapalne do złagodzenia intensywnych dolegliwości bólowych. Specjaliści zalecają, aby tego typu preparaty zostały odstawione co najmniej 3 dni przed wykonaniem zaplanowanych badań. W przeciwnym wypadku istnieje spore prawdopodobieństwo, że uzyskane wyniki będą niezgodne ze stanem faktycznym.
Przykłady popularnych NLPZ i ich wpływu na wyniki laboratoryjnej analizy próbki krwi:
- Aspiryna (kwas acetylosalicylowy) – wzrost poziomu bilirubiny, kwasu moczowego, kreatyniny, cholesterolu oraz ALP i AST, a także obniżenie poziomu potasu.
- Ibuprofen – zwiększenie poziomu AST i ALP oraz obniżenie stężenia kreatyniny i kwasu moczowego.
- Paracetamol – spadek poziomu glukozy oraz podwyższenie stężenia AST, ALP i kwasu moczowego.
Nie tylko NLPZ – co jeszcze wpływa na wyniki krwi?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne, to jeden z wielu czynników mogących wpływać na wiarygodność przeprowadzonych badań laboratoryjnych. Istnieje szereg innych leków powodujących podobne efekty np. metyldopa, doustna antykoncepcja hormonalna, antybiotyki, środki o działaniu diuretycznym, leki psychotropowe, preparaty przeciwastmatyczne, acetylocysteina, środki przeczyszczające czy insulina.
Oprócz produktów leczniczych należy też pamiętać o realnym wpływie suplementów diety i produktów spożywczych. Witamina C czy niektóre zioła mogą fałszować wyniki badań. Podobnie zresztą jak tytoń, kawa, alkohol, herbata czy napoje zawierające kofeinę i witaminy. Nawet tłusty posiłek może skutkować przesadnym podwyższeniem poziomu lipidów i tym samym uniemożliwić trafną analizę stężenia cholesterolu.
Wpływ na rzetelność wyników badań diagnostycznych ma także aktywność fizyczna. Z tego też powodu np. osoby z chorobami prostaty powinny unikać wysiłku fizycznego przed przystąpieniem do analizy stężenia współczynnika PSA i fPSA.
Bibliografia:
- https://www.gdziepolek.pl/artykuly/jak-przygotowac-sie-do-badania-krwi
- https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/czy-leki-wplywaja-na-wynik-badania-krwi/
- https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/badania/badanie-krwi-jak-sie-do-niego-przygotowac-aa-BbsP-KSku-Qguk.html
